Dodenherdenking 4 mei 2023
Op 4 mei stonden we stil bij de slachtoffers die in oorlogssituaties en bij vredesoperaties overal in de wereld zijn omgekomen sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog. Dit jaar werd de stoet begeleid door Waddinxveense veteranen. Samen met een historische wagen begeleidden zij de stoet vanaf de oude begraafplaats naar het monument ‘De poort der bevrijding’. Bij het monument lazen burgemeester Evert Jan Nieuwenhuis, dorpsdichter Leonie en kinderburgemeester Ruben en anderen toespraken en gedichten voor. Ook legden maatschappelijke organisaties en basisscholen kransen voor de gesneuvelden.
Toespraak burgemeester Evert Jan Nieuwenhuis
Beste Waddinxveners, beste jongens en meisjes,
Afgelopen dagen was ik in de Duitse stad Bonn, prachtig gelegen aan de Rijn. Direct achter het hotel staat een monument ter nagedachtenis aan de Joodse inwoners van Bonn die tijdens de Tweede Wereldoorlog om het leven zijn gekomen. Toen ik dat monument zag, jongens en meisjes, stond ik even stil. Ik zag een grote grauwe Davidsster. Een gemetseld muurtje er achter met daarin een gedenksteen. En op die steen in meerdere talen een ingegraveerde tekst:
Geef een waarschuwing, o Heer, en laat de volken weten dat ze slechts mensen zijn.
Dat monument vertelt een verhaal. Het verhaal van de gruwelijke Tweede Wereldoorlog. Het verhaal van ingrijpend veel Joodse slachtoffers. Het monument leert me ook iets.
Ik met mijn hoogmoed. Ik met mijn neiging de baas te spelen of me meer te voelen dan een ander. Ik ben slechts een mens. Net als ieder ander. Een les in bescheidenheid. Een les die ik elke dag moet leren.
Toen ik bij het monument wegliep, dacht ik er nog wat over na. Ik was er niet naar op zoek geweest, maar kwam het opeens tegen; midden op de dag, op een onverwachte plek langs de Rijn.
En gaat het niet vaak zo?
We komen de oorlog nog steeds tegen. Op heel veel verschillende manieren. We lezen een boek of krijgen les over de oorlog op school. We bezoeken musea of luisteren naar de verhalen. Voor sommigen komt het nog dichter bij, omdat de oorlog sporen naliet in het familieleven. Kortom, al is het al tientallen jaren geleden, de oorlog is en blijft een deel van ons bestaan. Een deel van wie we zijn. Tot op de dag van vandaag klinkt de oorlog door in onze samenleving, in families en in persoonlijke levens.
Daarom is het belangrijk dat we vanavond hier staan. Om hiervoor tijd te nemen. En stil te staan bij de dood.
Jongens en meisjes, oorlog is iets vreselijks. Want, waar oorlog begint, sneuvelen vrede en vrijheid.
Waar oorlog is, zijn wapens en geweld. Daar is angst en verdriet. Dood en verderf. Dat is gebeurd bij het Joodse volk. Wat een onbeschrijflijk leed en onrecht is hen aangedaan. Miljoenen van hen stierven een vreselijke dood. Dat is ook gebeurd bij vele militairen en verzetsstrijders. Ze gaven hun leven voor onze vrijheid. Laten we hen nooit vergeten.
Dodenherdenking is ook een moment om stil te staan bij Nederlanders die zijn omgekomen bij vredesmissies in de jaren na de Tweede Wereldoorlog. In de achterliggende jaren zijn er ook Waddinxveners uitgezonden geweest. Wat goed dat een deel van onze veteranen er vanavond ook bij is. Jullie hebben je ingezet voor vrede en veiligheid. Ook al is het al weer lang geleden, het blijft een onlosmakelijk deel van je leven. De missie heeft je gemaakt tot wie je nu bent. Ook voor jullie geldt dat je, ieder op zijn of haar eigen manier leeft met oorlog. Ieder van jullie heeft de eigen herinneringen.
Ik wil vanavond, zonder compleet te kunnen zijn, een aantal van jullie noemen:
…in 1954 zat Piet Grootendorst in Nieuw-Guinea.
…in 1979 dienden Ton Kaptein en Ed Reinding in Libanon
…in 1992 deed John Vreem dat in Bosnië
…in 1998 gold dat voor Olga van Gerven, ook zij ging naar Bosnië
Waddinxveners hebben ook bijgedragen in Afghanistan:
…in 2004 ging Alexander van der Spoel er voor de 3e keer heen.
In 2006 ging Marc van Kooten en in 2007 Laura van Dorp.
In 2010 ging Daniël Lips voor de 3e keer naar Afghanistan.
En nog in 2013 droeg Frank van der Poel bij aan de missie in Somalië.
Voor jullie allemaal geldt dat je leeft met oorlog. Als jullie je ogen dicht doen, zie je het weer voor je. Je hoort de geluiden; je ruikt de geuren. Bij Nederlandse missies zijn ook slachtoffers gevallen. Jonge mensen die wel gingen, maar niet terug kwamen. We staan vanavond ook stil bij hen en leven mee met de families waarin diepe wonden zijn geslagen.
Beste Waddinxveners,
We leven met oorlog en daarom staan we vanavond stil bij de dood. We denken terug aan de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. We denken terug aan slachtoffers die zijn gevallen bij vredesmissies. Is oorlog daarmee iets van het verleden? Helaas weten we beter.
In Oekraïne woedt een vreselijke oorlog. En ook op andere plaatsen staat de wereld in brand. Ook deze oorlogen komen dicht bij, tot in ons dorpsleven. Waddinxveen ving afgelopen jaar op drie verschillende locaties vluchtelingen op. ‘Leven met oorlog’ staat dan ook in de tegenwoordige tijd. Dat is de pijnlijke en verdrietige constatering van vanavond. Of we het willen of niet. Of we wegkijken of niet.
Jongens en meisjes, we zouden allemaal wel zonder oorlog willen leven. Geen grote oorlogen en geen kleine. Geen oorlogen ver weg en geen geweld dichtbij. Geen oorlog met wapens, geen oorlog met woorden. We zouden wel willen leven met alleen maar vrijheid en vrede. Leven zonder oorlog.
Dat vraagt echter wel iets. Van ons allemaal. Het betekent dat we ons moeten realiseren dat we slechts mensen zijn. En van onze troon van hoogmoed af moeten. Om te bukken en het zaadje van de vrede te zaaien.
Vanavond staan we stil bij de dood. Laten we vanaf morgen de vrede zaaien,
dan zullen we goedheid oogsten.
Stel je dát eens voor: Leven! Zonder oorlog.
